Ramón Piñeiro, Letras Galegas 2009

Neste últimos escoitei a miúdo a descreída e moitas veces despectiva opinión de que se lle adicaba o Día das Letras Galegas a figuras de pouca envergadura intelectual tal e como amosaba o descoñecemento que se tiña delas. Tal afirmación, ademais de revelar unha tremenda ignorancia, xustificaba máis ca nunca a celebración dunha festa de exaltación da creatividade literaria galega, nacida en 1964 co fin de recordar a calidade dunha cultura por entón esquecida e denostada. Hoxe, coa homaxe que se lle fai a Ramón Piñeiro (Láncara, 1915-Santiago, 1990), penso que esas infames ideas de que xa non quedan literatos ou intelectuais galegos mortos dignos de recordo quedan totalmente desarmadas.

Ramón Piñeiro exemplifica mellor ca ningún outro a altura da intelectualidade galega e galeguista que soubo manter a dignidade da nosa lingua e da cultura popular durante os tempos da castrante dictadura franquista, ó mesmo tempo que desenrolaba unha laboura de concienciación da mocidade galega universitaria, abríndolle as portas das correntes intelectuais europeas. É moi significativo o feito de que Piñeiro traduciu ó galego a Heidegger. ¡Cantas fructíferas reunións se produciron entre os vellos e os novos galeguistas no piso que García-Sabell lle cedera a Piñeiro no número 15 da mítica rúa Xelmírez de Compostela! Toda a Xeración das Festas Minervais (Franco Grande, García Bodaño, López-Casanova, Méndez Ferrín, Casares, Bernardino Graña, Paco Carro...) pasou por ese piso nos sesenta. Ademais, Piñeiro foi cofundador de dúas das máis importantes canles de expresión do galeguismo cultural, a editorial Galaxia e a revista Grial. Asemade, destacouse coma un destacado cultivador do ensaio filosófico, afondando na idea da "saudade", tan propia do mundo luso-galaico.

Xa na democracia, Ramón Piñeiro foi o impulsor de que tódolos partidos asumisen principios galeguistas, para evitar que a cultura galega fose identificada cun só partido e sofrise, con calquera posible cambio político que acaecese no futuro, a persecución da que fora obxecto nos corenta anos anteriores. Criticouselle moito por isto dende posicións nacionalistas, pero o certo é que, gracias a esa opción, hoxe a cultura galega é patrimonio común de tódolos galegos, a diferencia do que pretende, por exemplo, o PNV coa vasca.

Hoxe sinto unha gran ledicia de que se lle recoñeza en toda Galicia a Ramón Piñeiro a súa gran contribución á digna consideración da cultura galega e á vinculación da súa intelectualidade con Europa. Figuras como a súa son un orgullo para tódolos galegos e demostran que, por pequena que sexa a súa comunidade de falantes, unha lingua e a súa literatura poden teren figuras comparables ás de calquera gran literatura mundial; heroes da fala nos tempos do silencio.